दालबालीको प्रकार अनुसार उत्पादन र बिक्री - बुद्धशान्ति गाउँपालिका (Pulses by Production and Sales - Khajura Rural Municipality)

बुद्धशान्ति गाउँपालिकामा दालबालीको प्रकार अनुसार उत्पादन र बिक्री

परिचय

दालबाली बुद्धशान्ति गाउँपालिकाको प्रमुख कृषि उत्पादनहरू मध्ये एक हो। यसका प्रमुख बालीहरूमा मसुरो, चना, केराउ, रहर, मास, भटमास, बोडी, सिमी र गहत जस्ता प्रोटिनयुक्त दालहरू पर्दछन्। यी दालबालीहरूले पालिकाको पोषण सुरक्षा र आर्थिक स्थितिमा महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्दछन्।

बुद्धशान्ति गाउँपालिकाको दालबाली सम्बन्धी तथ्याङ्क अनुसार, यस क्षेत्रमा वार्षिक कुल १२.१५ मेट्रिक टन दालबाली उत्पादन हुन्छ, जसमध्ये सबैभन्दा बढी सिमी८४.६% अर्थात् १०.२८ मेट्रिक टन उत्पादन हुन्छ।

प्रमुख दालबालीहरू

बुद्धशान्ति गाउँपालिकामा उत्पादित प्रमुख दालबालीहरू र तिनको उत्पादन परिमाण निम्नानुसार रहेको छ:

  • सिमी: कुल ८४.६% (१०.२८ मेट्रिक टन)
  • मास: कुल १२.६% (१.५३ मेट्रिक टन)
  • रहर: कुल १.७% (०.२१ मेट्रिक टन)
  • बोडी: कुल ०.४% (०.०५ मेट्रिक टन)
  • अन्य दालबाली (मस्याङ्, खेसरी,....): कुल ०.२% (०.०३ मेट्रिक टन)
  • केराउ: कुल ०.२% (०.०३ मेट्रिक टन)
  • मसुरो: कुल ०.१% (०.०१ मेट्रिक टन)
  • भटमास: कुल ०.१% (०.०१ मेट्रिक टन)
  • चना: कुल ०.०% (०.०० मेट्रिक टन)

दालबालीको विश्लेषण गर्दा, बुद्धशान्ति गाउँपालिकामा उत्पादित कुल दालबाली मध्ये २९.८८% बिक्रीका लागि बजारमा जान्छ, जबकि ७०.१२% घरायसी उपभोगमा खर्च हुन्छ। यसबाट वार्षिक रु. १.०५ मिलियन आम्दानी हुने अनुमान गरिएको छ।

उत्पादन र बिक्रीको दृष्टिकोणले हेर्दा, अनुमानित ३०% व्यावसायीकरण स्कोर रहेको छ, जसले पालिकाको कृषि क्षेत्रको व्यावसायीकरणको अवस्था देखाउँछ।

उत्पादन वितरण विश्लेषण

दालबालीको प्रकार अनुसार उत्पादन वितरण र मुख्य तथ्यहरू

उत्पादन वितरण चार्ट

प्रमुख तथ्यहरू

  • कुल दालबाली उत्पादन
    १२.१५ मेट्रिक टन
  • सबैभन्दा धेरै उत्पादन
    सिमी (८४.६१%)
  • बिक्रीमा पठाइएको
    २९.८८% (३.६३ मे.टन)
  • घरायसी उपभोग
    ७०.१२% (८.५२ मे.टन)

व्यावसायीकरण स्कोर

३०% - न्यून व्यावसायीकरण
कम व्यावसायिकअति व्यावसायिक

व्यावसायीकरण स्कोर ३०% (न्यून व्यावसायीकरण स्तर)

बिक्री र आम्दानी विश्लेषण

दालबालीको प्रकार अनुसार बिक्री र आम्दानी वितरण

बिक्री वितरण चार्ट

आम्दानी वितरण चार्ट

औसत बिक्री मूल्य

रु. २८८.३३

प्रति किलो

कुल आम्दानी

रु. १.०५

मिलियन रुपैयाँमा

प्रति हेक्टर आम्दानी

रु. १२९.२१

हजार रुपैयाँमा

उत्पादन र बिक्री तुलनात्मक विश्लेषण

प्रत्येक दालबालीको उत्पादन र बिक्री अनुपातको तुलनात्मक अध्ययन

उत्पादन बनाम बिक्री वितरण

अर्थ ब्याख्या

माथिको चार्टमा हरेक दालबालीको उत्पादन र बिक्री अनुपात देखाइएको छ। हरियो भाग आन्तरिक उपभोग र निलो भाग बिक्री परिमाण हो。

सबैभन्दा बढी बिक्री अनुपात अन्य दालबाली (मस्याङ्, खेसरी,....)को रहेको छ。

दालबाली बिक्री दर

अन्य दालबाली (मस्याङ्, खेसरी,....)३३.३३%
केराउ३३.३३%
मास३०.०७%
सिमी२९.९६%
रहर२८.५७%
बोडी२०.००%

ऐतिहासिक प्रवृत्ति विश्लेषण

दालबालीको उत्पादनमा भएको ऐतिहासिक परिवर्तन र विकास

वार्षिक उत्पादन प्रवृत्ति (२०७८-२०८०)

प्रवृत्ति विश्लेषण

पछिल्ला वर्षहरूमा दालबाली उत्पादनमा क्रमिक वृद्धि भएको देखिन्छ。 मसुरो, चना र केराउ उत्पादनमा निरन्तर वृद्धि भएको छ。

यो तथ्याङ्कले बुद्धशान्ति गाउँपालिकामा दालबालीको क्षेत्रमा सकारात्मक विकास भइरहेको संकेत गर्दछ। किसानहरूले परम्परागत बालीका साथै नयाँ किसिमका दालबालीको खेती गर्न थालेका छन्。

आर्थिक प्रभाव

दालबाली उत्पादनको स्थानीय अर्थतन्त्रमा पारेको प्रभाव

कुल उत्पादन

१२.१५

मेट्रिक टन

कुल बिक्री

३.६३

मेट्रिक टन

कुल आम्दानी

रु. १.०५

मिलियन

व्यावसायीकरण स्कोर

३०

प्रतिशत

पोषण सुरक्षा र चुनौतीहरू

बुद्धशान्ति गाउँपालिकामा दालबालीको उत्पादनले पोषण सुरक्षामा महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्दछ। कुल १२.१५ मेट्रिक टन दालबाली उत्पादन मध्ये ८.५२मेट्रिक टन स्थानीय उपभोगमा प्रयोग हुन्छ, जसले पालिकाको पोषण आत्मनिर्भरतामा सहयोग पुर्‍याउँछ।

बुद्धशान्ति गाउँपालिकाको प्रमुख दालबालीको उत्पादकत्व र बजारीकरणको विश्लेषण गर्दा सिमी सबैभन्दा प्रभावकारी दालबाली रहेको देखिन्छ, जसले कुल दालबाली उत्पादनको ८४.६१% हिस्सा ओगटेको छ।

कुल उत्पादन

१२.१५

मेट्रिक टन

बजारीकरण दर

२९.८८%

बिक्री/उत्पादन अनुपात

कुल आम्दानी

रु. १.०५

मिलियन रुपैयाँमा

दालबालीको विस्तृत विश्लेषणDetailed Pulse Analysis of Khajura

प्रमुख दालबालीMain Pulse in Khajura Rural Municipality

सिमी

८४.६१% (१०.२८ मेट्रिक टन)

1. सिमी८४.६%
2. मास१२.६%
3. रहर१.७%

उत्पादन-बिक्री विश्लेषणProduction-Sales Analysis

बजार बिक्री२९.८८%
आन्तरिक उपभोग७०.१२%
सबैभन्दा बढी बजारीकृत दालबाली

उत्पादन र बिक्री अनुपातको आधारमा

अन्य दालबाली (मस्याङ्, खेसरी,....)

३३.३३%

विस्तृत विश्लेषण

  • उत्पादन वितरण: पालिकामा सबैभन्दा बढी दालबाली ८४.६% (सिमी) र त्यसपछि १२.६% (मास) उत्पादन हुने गर्दछ।
  • बजारीकरण दर: कुल उत्पादनको २९.८८% बजारमा बिक्री हुन्छ जबकि ७०.१२% आन्तरिक उपभोगमा प्रयोग हुन्छ। यसले पालिकाको दालबाली व्यावसायीकरणको अवस्था देखाउँछ।
  • पोषण मूल्य: दालहरू प्रोटिनको महत्वपूर्ण स्रोत हुन् र ८.५२ मेट्रिक टन दालबाली स्थानीय उपभोगमा प्रयोग हुँदा पालिकाको पोषण सुरक्षामा सकारात्मक योगदान पुर्‍याउँछ।
  • उत्पादन र आम्दानी सम्बन्ध: वार्षिक रु. १.०५ मिलियन आम्दानी हुने अनुमान गरिएको छ, जुन कुल ३.६३ मेट्रिक टन दालबाली बिक्रीबाट प्राप्त हुन्छ।

आर्थिक प्रभाव विश्लेषण

उत्पादन मूल्य
रु. ३.५० मि.
वास्तविक आम्दानी
रु. १.०५ मि.
औसत मूल्य प्रति किलो

रु. २८८.३३

बिक्री मूल्यको आधारमा

निष्कर्ष र सिफारिसहरू

बुद्धशान्ति गाउँपालिकाको दालबालीको अवस्थाको विश्लेषणबाट निम्न निष्कर्ष र सिफारिसहरू गर्न सकिन्छ:

१.
बिउ विजनको गुणस्तर सुधार: उच्च उत्पादन दिने जातको बिउ विजन प्रयोगमा जोड दिन आवश्यक छ, जसले उत्पादकत्वमा वृद्धि गर्न मद्दत गर्नेछ।
२.
रोग कीरा व्यवस्थापन:दालबालीमा लाग्ने विभिन्न रोग र कीराहरूको प्रभावकारी नियन्त्रणका लागि एकीकृत शत्रुजीव व्यवस्थापन (IPM) प्रविधि अपनाउनु पर्ने।
३.
मूल्य श्रृंखला विकास: पालिकामा २९.८८% दालबाली मात्र बिक्रीमा जाने अवस्था रहेकोले बजारीकरणको प्रवर्द्धन गर्नुपर्ने देखिन्छ। भण्डारण, प्रशोधन र बजार पहुँच सुदृढ गर्नुपर्ने।
४.
बाली विविधिकरण: हाल प्रमुख दालबाली सिमी मास मा जोड दिइएकोमा अन्य दालबालीको पनि उत्पादन बढाउनु पर्ने।
५.
प्राविधिक सहयोग र प्रशिक्षण: किसानहरूलाई दालबालीको उन्नत खेती प्रविधि, भण्डारण र प्रशोधन सम्बन्धी प्रशिक्षण दिन आवश्यक।

बुद्धशान्ति गाउँपालिकामा दालबालीको वर्तमान अवस्थाले अझै पनि कृषि क्षेत्रमा सुधार गर्नुपर्ने आवश्यकता देखाउँछ। उत्पादकत्व वृद्धि, मूल्य श्रृंखला विकास, व्यावसायीकरण र आधुनिकीकरण मार्फत पोषण सुरक्षा र आर्थिक समृद्धि हासिल गर्न सकिनेछ।