खाना पकाउने इन्धनको प्रयोग एक महत्वपूर्ण भौतिक सूचक हो जसले समुदायको जीवनस्तर, वातावरणीय स्वास्थ्य र स्वच्छ ऊर्जामा पहुँचको अवस्थालाई दर्शाउँछ। खाना पकाउनको लागि प्रयोग गरिने इन्धनको प्रकारले स्वास्थ्यमा प्रत्यक्ष प्रभाव पार्नुका साथै वातावरणीय दिगोपना र आर्थिक-सामाजिक अवस्थाको पनि संकेत गर्दछ। यस खण्डमा बुद्धशान्ति गाउँपालिकाको विभिन्न वडाहरूमा प्रयोग हुने खाना पकाउने इन्धनको विस्तृत विश्लेषण प्रस्तुत गरिएको छ।
बुद्धशान्ति गाउँपालिकामा कुल ७,३६९ घरधुरी मध्ये७७.६८% घरधुरीले एल.पी. ग्याँस,१२.५४% घरधुरीले दाउरा/काठ/कोइला, र०.५२% घरधुरीले गोबर ग्याँसको प्रयोग गर्दछन्।
बुद्धशान्ति गाउँपालिकामा खाना पकाउने इन्धनको प्रयोगको वितरण निम्नानुसार रहेको छ:
कुल घरधुरी: ७,३६९
क्र.सं. | खाना पकाउने इन्धनको प्रकार | घरधुरी | प्रतिशत |
---|---|---|---|
१ | दाउरा/काठ/कोइला | ९२४ | १२.५४% |
२ | एल.पी. ग्याँस | ५,७२४ | ७७.६८% |
३ | मट्टितेल | २ | ०.०३% |
४ | विद्युत | ५ | ०.०७% |
५ | गोबर ग्याँस | ३८ | ०.५२% |
६ | अन्य | ६७६ | ९.१७% |
जम्मा | ७,३६९ | १००.००% |
वडा अनुसार विभिन्न प्रकारको खाना पकाउने इन्धनको वितरण
विभिन्न वडाहरूमा स्वच्छ इन्धन (एल.पी. ग्याँस, विद्युत, बायोग्यास) प्रयोग गर्ने घरधुरीको तुलना
वडा अनुसार खाना पकाउने इन्धनको प्रयोगको विस्तृत विश्लेषण
वडा नं. | जम्मा घरधुरी | दाउरा/काठ/कोइला | एल.पी. ग्याँस | मट्टितेल | विद्युत | गोबर ग्याँस | गोबर/गुँइठा | अन्य |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
वडा १ | १,२१६ | ४७ (३.८७%) | ८७३ (७१.७९%) | ० (०.००%) | ० (०.००%) | १३ (१.०७%) | ० (०.००%) | २८३ (२३.२७%) |
वडा २ | १,४९२ | ४४ (२.९५%) | १,४०८ (९४.३७%) | ० (०.००%) | ० (०.००%) | २ (०.१३%) | ० (०.००%) | ३८ (२.५५%) |
वडा ३ | २,०३५ | १७० (८.३५%) | १,६६० (८१.५७%) | २ (०.१०%) | २ (०.१०%) | ७ (०.३४%) | ० (०.००%) | १९४ (९.५३%) |
वडा ४ | १,१४१ | ३६९ (३२.३४%) | ६७९ (५९.५१%) | ० (०.००%) | ० (०.००%) | १० (०.८८%) | ० (०.००%) | ८३ (७.२७%) |
वडा ५ | ५५६ | ११४ (२०.५०%) | ४३४ (७८.०६%) | ० (०.००%) | ० (०.००%) | ० (०.००%) | ० (०.००%) | ८ (१.४४%) |
वडा ६ | ६२० | ७३ (११.७७%) | ४९० (७९.०३%) | ० (०.००%) | ३ (०.४८%) | ३ (०.४८%) | ० (०.००%) | ५१ (८.२३%) |
वडा ७ | ३०९ | १०७ (३४.६३%) | १८० (५८.२५%) | ० (०.००%) | ० (०.००%) | ३ (०.९७%) | ० (०.००%) | १९ (६.१५%) |
पालिका जम्मा | ७,३६९ | ९२४ (१२.५४%) | ५,७२४ (७७.६८%) | २ (०.०३%) | ५ (०.०७%) | ३८ (०.५२%) | ० (०.००%) | ६७६ (९.१७%) |
कुल घरधुरी: १,२१६
कुल घरधुरी: १,४९२
कुल घरधुरी: २,०३५
कुल घरधुरी: १,१४१
कुल घरधुरी: ५५६
कुल घरधुरी: ६२०
कुल घरधुरी: ३०९
बुद्धशान्ति गाउँपालिकामा खाना पकाउने इन्धनको प्रयोगको विश्लेषण गर्दा, समग्रमा७८.२६% घरधुरीले स्वच्छ इन्धन (एल.पी. ग्याँस, विद्युत, गोबर ग्याँस) प्रयोग गर्दछन्। वडागत रूपमा हेर्दा वडा नं. २ मा सबैभन्दा बढी स्वच्छ इन्धन प्रयोग गरिएको छ, जहाँ ९४.५०% घरधुरीहरूले स्वच्छ इन्धन प्रयोग गर्दछन्।
१२.५४%
९२४ घरधुरी(924 households)
७७.६८%
५,७२४ घरधुरी(5,724 households)
९.१७%
६७६ घरधुरी(676 households)
वडा २
स्वच्छ इन्धन प्रयोग: ९४.५०%94.50% clean fuel usage
यस वडामा स्वच्छ इन्धन (एल.पी. ग्याँस, विद्युत, गोबर ग्याँस) को प्रयोग उच्च छ, जुन पालिकाको औसतभन्दा १६.२४% ले बढी छ।
यसले यस वडाको आर्थिक अवस्था राम्रो भएको र आधुनिक इन्धनमा पहुँच बढी भएको संकेत गर्दछ, जसले यहाँको जनताको वातावरणीय स्वास्थ्य र जीवनस्तरमा सकारात्मक प्रभाव पारेको छ।
वडा ७
स्वच्छ इन्धन प्रयोग: ५९.२२%59.22% clean fuel usage
यस वडामा स्वच्छ इन्धनको प्रयोग न्यून छ। अधिकांश घरधुरीहरूले दाउरा/काठ/कोइला जस्ता परम्परागत इन्धन प्रयोग गर्ने गर्दछन्, जसले स्वास्थ्यमा नकारात्मक असर पार्नुका साथै वातावरणीय विनाशमा योगदान पुर्याउँछ।
उच्च स्तर
•सूचकाङ्क विवरण: स्वच्छ इन्धन सूचकाङ्क विभिन्न इन्धन प्रकारहरूको प्रयोग र तिनीहरूको वातावरणीय प्रभावको भारित औसतमा आधारित छ।
•व्याख्या: ८३.५ अंकले उच्च स्वच्छ इन्धन प्रयोग दर्शाउँछ। यसमा सुधारका लागि एल.पी. ग्याँस र विद्युतको पहुँच र प्रयोग बढाउनुपर्ने देखिन्छ।
कुल ५,७६७ घरधुरीले स्वच्छ इन्धन प्रयोग गर्दछन्
बुद्धशान्ति गाउँपालिकामा खाना पकाउने इन्धनको प्रयोगको तथ्याङ्क विश्लेषणबाट निम्न रणनीतिहरू अवलम्बन गर्न सकिन्छ:
यसरी बुद्धशान्ति गाउँपालिकामा खाना पकाउने इन्धनको प्रयोगको विश्लेषणले पालिकामा स्वच्छ र वातावरणमैत्री इन्धनको पहुँच र प्रयोग बढाउनका लागि लक्षित कार्यक्रम संचालन गर्न आवश्यक सूचना उपलब्ध गराउँछ। यसले घरभित्रको वायु प्रदूषण कम गरी महिला तथा बालबालिकाको स्वास्थ्य सुधार, वन विनाश कम गर्ने र समग्र पर्यावरणीय सन्तुलन कायम गर्न सहयोग पुर्याउँछ।